Jaskra to jedna z najgroźniejszych chorób oczu, która często rozwija się bezobjawowo, prowadząc do nieodwracalnej utraty wzroku. Współczesna medycyna oferuje różnorodne metody leczenia tego schorzenia – zarówno klasyczne, jak i nowoczesne, w tym zabiegi laserowe. W artykule porównujemy obie formy terapii, wskazując ich zalety, różnice oraz sytuacje, w których warto zdecydować się na jedną z nich.
Czym jest jaskra?
Jaskra to przewlekła choroba oczu, w której dochodzi do uszkodzenia nerwu wzrokowego, najczęściej na skutek zbyt wysokiego ciśnienia wewnątrzgałkowego. Z czasem prowadzi to do ograniczenia pola widzenia i pogorszenia ostrości wzroku. Nieleczona jaskra może doprowadzić do całkowitej i nieodwracalnej ślepoty.
Choroba może mieć różne formy, ale najczęściej występuje jaskra pierwotna otwartego kąta oraz jaskra zamkniętego kąta przesączania.
Jakie są przyczyny choroby?
Bezpośrednią przyczyną jaskry jest zaburzenie odpływu cieczy wodnistej z oka, co prowadzi do wzrostu ciśnienia wewnątrzgałkowego. Wysokie ciśnienie uszkadza komórki nerwu wzrokowego, powodując ich stopniową degenerację. Przyczyny pośrednie to:
- czynniki genetyczne (występowanie jaskry w rodzinie),
- wiek powyżej 40–50 lat,
- krótkowzroczność lub nadwzroczność,
- cukrzyca i choroby układu krążenia,
- długotrwałe stosowanie kortykosteroidów.
W wielu przypadkach nie udaje się jednoznacznie ustalić przyczyny – dlatego tak ważna jest profilaktyka.
Jakie są pierwsze objawy choroby?
W początkowych stadiach jaskra często nie daje żadnych wyraźnych objawów, co sprawia, że jest trudna do wykrycia bez badań. Do najczęstszych wczesnych symptomów należą:
- zwężenie pola widzenia (tzw. widzenie tunelowe),
- trudności z widzeniem po zmroku,
- częste zmiany okularów bez poprawy ostrości,
- ból oka i głowy (w jaskrze zamkniętego kąta),
- tęczowe halo wokół świateł.
W przypadku zauważenia takich objawów należy niezwłocznie zgłosić się do okulisty.
Jakie są dostępne tradycyjne metody leczenia jaskry?
Leczenie jaskry polega na obniżeniu ciśnienia wewnątrzgałkowego, co pozwala zahamować lub spowolnić postęp choroby. Tradycyjne metody obejmują:
• krople do oczu – leki zmniejszające produkcję cieczy wodnistej lub ułatwiające jej odpływ
• doustne leki obniżające ciśnienie
• operacje chirurgiczne – np. trabekulektomia lub implanty filtracyjne
Leczenie farmakologiczne jest najczęściej pierwszym wyborem, ale wymaga systematyczności i kontroli działań niepożądanych.
Czym się one charakteryzują?
Tradycyjne metody są skuteczne, ale często wiążą się z długoterminowym stosowaniem leków, możliwymi działaniami ubocznymi i ryzykiem nawrotów. Operacje chirurgiczne są inwazyjne i niosą większe ryzyko powikłań, ale w wielu przypadkach są koniecznością, gdy inne metody zawodzą.
Często stosuje się połączenie kilku form terapii, dostosowanych do indywidualnego przypadku pacjenta.
Jakie są dostępne nowoczesne metody leczenia jaskry?
Do nowoczesnych metod zalicza się przede wszystkim laserowe leczenie jaskry, które umożliwia trwałe lub długoterminowe obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego bez potrzeby codziennego stosowania leków. Wyróżniamy m.in.:
- SLT (selektywna trabekuloplastyka laserowa) – poprawia odpływ cieczy przez beleczkowanie
- ALT (argonowa trabekuloplastyka laserowa) – starsza wersja SLT
- irydotomia laserowa – w leczeniu jaskry zamkniętego kąta
- MLT (mikropulsowa trabekuloplastyka laserowa) – minimalizuje uszkodzenia tkanek
Laseroterapia to mało inwazyjna, bezpieczna i skuteczna metoda dostępna w wielu klinikach okulistycznych.
Czym się one charakteryzują?
Zabiegi laserowe są szybkie, nie wymagają hospitalizacji, a ich efekty utrzymują się przez wiele miesięcy lub lat. Charakterystyczne cechy to:
- brak potrzeby znieczulenia ogólnego,
- bardzo niski poziom bólu lub jego brak,
- krótki czas trwania (zwykle 10–15 minut),
- szybki powrót do codziennych aktywności.
Nie każda forma jaskry kwalifikuje się do leczenia laserowego – decyzję podejmuje lekarz po pełnej diagnostyce.
Którą metodę leczenia jaskry wybrać: tradycyjną czy nowoczesną?
Wybór metody leczenia zależy od wielu czynników – rodzaju jaskry, jej zaawansowania, wieku pacjenta, chorób współistniejących oraz preferencji samego chorego. Tradycyjne metody są nadal skuteczne i szeroko stosowane, ale wymagają większego zaangażowania pacjenta. Laserowe leczenie jaskry:
- pozwala ograniczyć lub wyeliminować konieczność stosowania kropli,
- minimalizuje ryzyko działań niepożądanych,
- jest dobrze tolerowane przez pacjentów w każdym wieku,
- może być wykonywane kilkukrotnie, w razie potrzeby.
Warto omówić wszystkie opcje z lekarzem prowadzącym i wspólnie dobrać najlepszą formę terapii.
W jaki sposób może odbyć się leczenie jaskry?
Leczenie jaskry – zarówno tradycyjne, jak i laserowe – jest dostępne w wielu klinikach okulistycznych. W ramach NFZ możliwe jest leczenie farmakologiczne i zabiegi chirurgiczne.
Podsumowanie
Leczenie jaskry wymaga indywidualnego podejścia i regularnego monitorowania stanu zdrowia oczu. Nowoczesne metody, takie jak laserowe leczenie jaskry, oferują pacjentom bezpieczne i skuteczne alternatywy dla leczenia farmakologicznego czy operacyjnego. Kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza, właściwy wybór terapii i współpraca z doświadczonym okulistą.